Tổng quan về đục thủy tinh thể

Đục thủy tinh thể là bệnh lý gây suy giảm thị lực và mù lòa đứng đầu không chỉ ở thế giới mà còn ở Việt Nam. Bệnh lý này có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng hay gặp nhất là ở độ tuổi trên 50.

1, Đục thủy tinh thể là bệnh gì?

Thủy tinh thể là một bộ phận nằm trong mắt người, có dạng thấu kính trong suốt, hai mặt lồi và nằm ngay sau mống mắt - còn được biết đến với tên gọi là lòng đen. Trong thủy tinh thể không chứa mạch máu và dây thần kinh nên dinh dưỡng được cung cấp bằng cách thẩm thấu.

Chức năng của thủy tinh thể là điều tiết, cho ánh sáng đi qua sau đó hội tụ tại võng mạc, giúp chúng ta có thể nhìn thấy mọi vật.

Bệnh đục thủy tinh thể còn được biết đến bằng những tên gọi khác như đục nhân mắt, bệnh cườm đá, cườm khô. Đục thủy tinh thể là bệnh làm giảm hoặc mất hoàn toàn khả năng nhìn, lý do là vì thủy tinh thể bị mờ đục 1 phần hoặc toàn bộ.

Thủy tinh thể bị mờ không còn trong suốt thì giống như một tấm gương bị mờ, lúc này ánh sáng khó có thể đi qua, không hội tụ được tại võng mạc nên người bệnh mới xuất hiện các dấu hiệu nhìn mờ, nhìn khó hoặc không nhìn thấy gì.

Đục thủy tinh thể là bệnh làm giảm hoặc mất hoàn toàn khả năng nhìn

2, Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của bệnh đục thủy tinh thể

2.1, Nguyên nhân:

* Nguyên nhân nguyên phát:

- Người bệnh mắc bệnh bẩm sinh liên quan tới các rối loạn di truyền;

- Người lớn tuổi - đặc biệt từ 50 trở lên trải qua quá trình lão hóa tự nhiên và điều này gây ảnh hưởng tới dinh dưỡng cho thủy tinh thể.

* Nguyên nhân thứ phát:

- Người bệnh mắc các bệnh khác tại mắt và bị tái đi tái lại nhiều lần, ví dụ như bệnh viêm màng bồ đào;

- Người bệnh bị chấn thương ở mắt;

- Người bệnh thường xuyên sử dụng các loại thuốc gây ảnh hưởng tới mắt như corticoid, thuốc hạ mỡ máu nhóm statin, các thuốc chống loạn nhịp, thuốc chống trầm cảm,...;

- Người bệnh mắc các bệnh toàn thân như tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì,...;

- Người bệnh thường xuyên tiếp xúc với tia tử ngoại, tia X, ánh sáng tia chớp, tia hàn,...

2.2, Các yếu tố nguy cơ:

- Người bệnh không chú ý đến việc cung cấp các chất dinh dưỡng cho mắt;

- Người bệnh dùng quá nhiều các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá,...;

- Người bệnh thường xuyên bị stress hoặc làm việc, tiếp xúc nhiều trong môi trường khói bụi ô nhiễm.

Dùng quá nhiều các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá,... có thể gây

đục thủy tinh thể

3, Triệu chứng nhận biết bệnh đục thủy tinh thể

3.1, Triệu chứng:

Bệnh đục thủy tinh thể thường diễn biến rất chậm, không gây ra bất cứ đau đớn nào, khi bệnh ở những giai đoạn đầu gần như không biểu hiện gì. Cho tới giai đoạn nặng, bệnh nhân mới gặp các triệu chứng như:

- Suy giảm thị lực là triệu chứng điển hình nhất và quan trọng ở bệnh nhân mắc đục thủy tinh thể. Lúc này, mắt nhìn mờ, khó nhìn hay cảm thấy mỏi mắt khi tập chung nhìn vào một vật nào đó;

- Mắt bị tăng độ nhạy cảm với ánh sáng hoặc hiện tượng lóa mắt sẽ xảy ra. Người bệnh sẽ khó nhìn hơn khi ở ngoài sáng và dễ nhìn hơn khi ở nơi có bóng râm. Điều này xảy ra là do ánh sáng đi vào mắt, đồng tử co lại làm hạn chế đường đi của ánh sáng tới võng mạc;

- Bệnh nhân xuất hiện nhìn đôi hoặc nhìn một vật thành nhiều vật;

- Bệnh nhân luôn có cảm giác như có màn sương che trước mắt.

Các triệu chứng nêu trên có thể xảy ra chỉ một bên mắt hoặc cả hai mắt.

3.2, Phân loại:

Đục thủy tinh thể được phân loại thành các nhóm sau:

- Đục thủy tinh do tuổi tác cao.

- Đục thủy tinh thể do dùng thuốc

- Đục thủy tinh thể do va đập, chấn thương;

- Đục thủy tinh thể bẩm sinh.

- Đục thủy tinh thể do bệnh lý khác;

4, Phẫu thuật đục thủy tinh thể

4.1, Điều trị bằng phương pháp phẫu thuật Phaco:

Phẫu thuật bằng phương pháp Phaco là việc sử dụng năng lượng từ đầu tuýp Phaco để tán nhuyễn thủy tinh thể đục thành những mảnh nhỏ, sau đó thông qua một vết mổ nhỏ để hút các mảnh này ra bên ngoài. Thủy tinh thể bị đục sẽ được thay thế bằng một thủy tinh thể nhân tạo. Phương pháp điều trị bằng phẫu thuật Phaco có độ an toàn cao và đem lại hiệu quả tối ưu nhất hiện nay.

Ưu điểm của phẫu thuật Phaco:

- Thời gian phẫu thuật nhanh chóng, chỉ từ 3-5 phút;

- Không đau, không chảy máu, vết mổ nhỏ chỉ 2.2mm, không cần khâu, giảm tối đa tỷ lệ loạn thị sau mổ;

- Giảm thiểu tối đa các tổn thương mô nội nhãn;

- Thị lực có thể phục hồi sau 2h và người bệnh xuất viện ngay trong ngày;

- Độ an toàn cao, giảm thiểu các biến chứng của phẫu thuật;

- Điều chỉnh được các tật khúc xạ (cận, viễn và loạn thị) trong cùng một lần phẫu thuật.

Phẫu thuật Phaco trong điều trị đục thủy tinh thể

4.2, Quy trình khám và phẫu thuật đục thủy tinh thể:

- Tiến hành khám mắt để bác sĩ có cơ sở chỉ định phương pháp phẫu thuật;

- Siêu âm mắt, đo tính công suất thủy tinh thể nhân tạo;

- Tiến hành làm các xét nghiệm chức năng khác nếu có theo chỉ định của bác sĩ;

- Người bệnh nhận tư vấn trước mổ, làm hồ sơ phẫu thuật;

- Người bệnh làm xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu trước phẫu thuật;

- Tiến hành khám toàn thân trước mổ: Đo huyết áp, khám nội khoa. Chỉ định điều trị khi có các bệnh lý nội khoa như: tăng huyết áp,…;

- Người bệnh được tra thuốc kháng sinh, thuốc giãn đồng tử vào mắt mổ;

- Người bệnh uống thuốc ổn định nhãn áp trước phẫu thuật;

- Làm phẫu thuật theo phương pháp được bác sĩ chỉ định;

- Người bệnh nằm nghỉ ngơi và được khám lại trước khi ra viện;

- Người bệnh tái khám sau mổ 1 ngày, 1 tuần, 1 tháng hoặc bất cứ lúc nào thấy có biểu hiện bất thường như đau nhức, nhìn mờ,…

5, Chăm sóc mắt sau phẫu thuật đục thủy tinh thể

Để cuộc phẫu thuật diễn ra suôn sẻ bệnh nhân cần lưu ý trước khi làm phẫu thuật cần nhịn ăn sáng để làm các xét nghiệm máu cần thiết, tra thuốc kháng sinh trước mổ và vẫn sử dụng thuốc điều trị nội khoa nếu có.

Chăm sóc mắt đúng cách sau phẫu thuật Phaco là:

- Thuốc do bác sĩ kê đơn cần thực hiện đúng theo hướng dẫn;

- Không đưa tay lên mắt dụi mắt, tránh khói bụi hay nước tiếp xúc trực tiếp với mắt mổ;

- Tránh các hoạt động gắng sức như ho, mang vác nặng…;

- Hạn chế tiếp xúc với máy tính, đọc báo, xem tivi ngay sau mổ;

- Chú ý chế độ ăn nhiều chất xơ để tránh táo bón.

Khi có dấu hiệu bất thường tại mắt cần liên hệ ngay với bác sĩ điều trị.

* Lưu ý bệnh nhân cần biết trước khi phẫu thuật đục thủy tinh thể:

- Cho đến nay chưa có loại thuốc nào chữa khỏi bệnh đục thủy tinh thể, phương pháp điều trị duy nhất là phẫu thuật;

- Giai đoạn đầu cần đi khám định kỳ 3 tháng 1 lần;

- Bệnh nhân đục thủy tinh thể có bệnh lý nội khoa kèm theo như đái tháo đường, cao huyết áp… nên phẫu thuật sớm để tạo thuận lợi cho việc chăm sóc và điều trị biến chứng tại vùng đáy mắt;

- Nếu bệnh nhân đã có chỉ định phẫu thuật thì nên tiến hành càng sớm càng tốt, phẫu thuật đúng thời điểm rất quan trọng bởi:

+ Tạo điều kiện thuận lợi cho việc phẫu thuật Phaco;

+ Thị lực được phục hồi sớm, phẫu thuật an toàn, hạn chế tối đa biến chứng.

Trung tâm Phẫu thuật Phaco tại Bệnh viện Mắt Quốc tế DND được trang bị hệ thống chẩn đoán và điều trị cao cấp theo tiêu chuẩn quốc tế cùng đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm:

* Hệ thống chẩn đoán:

- Máy chụp đáy mắt VISUCAM : Cho phép chụp toàn bộ hình ảnh vòng mạc, có thể phóng đại, phân tích và xử lý hình ảnh, giúp phát hiện sớm những vi tổn thương;

- Máy chụp cắt lớp võng mạc OCT Cirrus HD-OCT: Cắt chụp tất cả các cấu trúc của võng mạc, xây dựng hình ảnh 3 chiều (3D), xác định tổn thương trong các lớp sâu của võng mạc;

- CARA (Computer Assited Retina Analysis): Phân tích, xử lý hình ảnh võng mạc bằng máy vi tính và hội chẩn trực tuyến cùng các chuyên gia từ nước ngoài;

- FORUM CarlZeiss : Hệ thống quản lý → thống kê → theo dõi tình trạng bệnh lý bằng hình ảnh.

* Hệ thống điều trị:

- Hệ thống điều trị Laser 532: Chọn lựa đặc hiệu điều trị những vùng tổn thương mà không làm ảnh hưởng những vùng võng mạc lành, không gây đau, không làm tổn thương đến thủy tinh thể, dịch kính, mạch máu võng mạc;

- Hệ thống Laser đa điểm Valon 5G Multi spot Laser dùng công nghệ laser định vị và chiếu đa điểm đồng thời, giúp rút ngắn thời gian chiếu tia bằng 1/2 so với các loại máy Laser khác, không gây đau rát, hiệu quả điều trị cao.

* Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm: Với nền tảng các chuyên gia phẫu thuật kinh nghiệm trên 15 năm và đội ngũ bác sĩ kế cận tay nghề giỏi như:

- Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Đăng Dũng - Giám đốc bệnh viện;

- Thạc sĩ, Bác sĩ Đặng Thị Như Quỳnh - PGĐ bệnh viện/ Trưởng khoa Phẫu thuật.